БИЗ ОДАМ САВДОСИГА ҚАРШИМИЗ
Барчамизга маълумки, мамлакатимизда одам савдосига қарши курашиш ва мажбурий меҳнатга барҳам бериш бўйича кенг қамровли ва тизимли чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Одам савдоси жабрланувчиларини аниқлаш, ҳимоя қилиш ва ижтимоий реабилитация қилиш, уларга тиббий, психологик ва бошқа ёрдамлар кўрсатиш ва айбдорларни жавобгарликка тортиш ҳамда ушбу жиноятларнинг содир этилишига имкон бераётган сабаб ва шарт-шароитларни бартараф этиш бўйича таъсирчан чоралар кўрилмоқда.
Шуни қайд этиш керак, Одам савдосига ва мажбурий меҳнатга қарши курашиш миллий комиссиясининг раҳбари бўлиб Сенат раисининг тасдиқланиши, Одам савдосига қарши курашиш масалалари бўйича кичик комиссиясига ички ишлар вазирининг раҳбарлик қилиши муҳим аҳамият касб этади ва масъулиятни янада кучайтиради.
Ўзбекистон Республикасида одам савдосининг олдини олиш мақсадида алоҳида қонун ишлаб чиқилди ва илк бор миллий қонунчилигимизда одам савдосидан жабрланган шахсларни идентификация қилиш, уларни қайта йўналтириш механизмлари алоҳида белгиланди. Одам савдосидан жабрланганларни идентификация қилиш протседураси икки босқичда, яъни дастлабки идентификация ва якуний идентификация ўтказиш йўли орқали амалга оширилади. Ушбу қонун билан вояга етмаганлар савдосига қарши курашишга доир қоидалар алоҳида белгиланди, хусусан, вояга етмаганлар савдоси профилактикаси, одам савдосидан жабрланган вояга етмаган шахсни, одам савдосидан жабрланган деб тахмин қилинаётган шахсни идентификация қилиш, уларни ҳимоя қилиш ва ёрдамнинг ўзига хос жиҳатлари белгиланди.
Вояга етмаганлар савдоси профилактикасида болаларни тарбиялаш борасидаги ўз мажбуриятларини бажаришдан бўйин товлаётган ота-оналарни ёки уларнинг ўрнини босувчи шахсларни аниқлаш, ғайриижтимоий ҳаёт тарзини кечираётган оилаларни ва давлат ҳимоясига муҳтож болаларни уларга ёрдам кўрсатиш мақсадида аниқлаш ҳамда болалар уйларининг ва туғруқхоналарнинг фаолияти мониторинг қилиш вазифалари ҳам кўзда тутилган.
Хўш, ушбу қонун қандай самара беради? Аввало, одам савдосидан жабрланганларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини кафолатли ҳимоя қилиш, шу тариқа халқаро майдонда давлатимиз нуфузини оширишга ёрдам беради. Айни чоғда одам савдосига қарши курашиш соҳасида давлат органларининг ва фуқаролик жамият институтларининг фаоллигини оширади. Одам савдосига ва мажбурий меҳнатга қарши курашиш миллий комиссияси бошчилигида ваколатли органларнинг ўзаро ҳамкорлигини мустаҳкамлайди. Мамлакатимизнинг қонунчилик базасини халқаро стандартларга мослаштирилишига ҳам хизмат қилади. Шу билан бирга, одам савдосига қарши курашиш соҳасида амалга оширилаётган ишлар тўғрисида холис ва тўғри маълумотларни кенг жамоатчилик ҳамда халқаро ҳамжамиятга етказишда ҳуқуқий асос бўлиб хизмат қилади.
ФАРХОД ХУШБОҚОВ,
Сурхонадрё вилоят суди судья катта ёрдамчиси