Эндиликда фуқаролик судларида ишлар соддалаштирилган тартибида кўриб чиқилади.

Ўзбекистон Республикаси Президенти 2021 йил 16 сентябрь куни қонунчиликка фуқаролик процессида соддалаштирилган тартибда иш юритиш институтини киритишни кўзда тутган қонунни имзолади.

Унга кўра, Фуқаролик процессуал кодекси “Соддалаштирилган тартибда иш юритиш” деб номланган 251 –боб билан тўлдирилган ва қуйидагилар белгиланган:

-соддалаштирилган иш юритиши тартибида кўриб чиқиладиган ишлар, уларни кўриб чиқиш тартиби ва ўзига хос хусусиятлари;

-соддалаштирилган иш юритиш тартибида кўриб чиқиладиган иш бўйича даъво аризасига доир талаблар.

Даъвонинг баҳоси юридик шахсларга нисбатан Базавий ҳисоблаш миқдорининг 20 бараваридан, Якка тартибдаги тадбиркорларга нисбатан 10 бараваридан, жисмоний шахсларга нисбатан эса 5 бараваридан ошмаса, ишлар соддалаштирилган тартибида кўриб чиқилади.

Соддалаштириладиган иш юритиш тартибида кўриб чиқиладиган иш бўйича даъво аризаси ФПКнинг 189-моддасида наъзарда тутилган талабларга мувофиқ бўлиши лозим.

Соддалаштирилган тартибида иш қўзғатиш тўғрисидаги ажримда жавобгарга даъво аризасига доир ёзма фикрини тақдим этиши зарурлигини кўрсатади ва уни жавобгарга юборади. Жавобгар даъво аризасига доир ёзма фикрини судга ўзи асосланаётган ҳужжатлар ва далилларни илова қилган ҳолда тақдим этишга ҳақли.

Соддалаштирилган тартибида иш ажрим чиқарилган кундан 20 кундан ошмаган муддатда якка тартибда кўриб чиқилади.

Ишни соддалаштирилган иш юритиш тартибида кўриб чиқиш муддати узайтирилмайди.

Суд соддалаштирилган иш юритиш тартибидаги ишни суд муҳокамасини ўтказмасдан, тарафларни чақиртирмасдан ва уларнинг тушунтиришларини эшитмасдан кўриб чиқади.

Суд  тарафлар томонидан тақдим этилган ҳужжатларда баён қилинган тушунтиришларни, эътирозларни ва важларни такширади, далиллар билан танишади ҳамда ҳал қилув қарорини қабул қилади.

Соддалаштирилган иш юритиш тартибида кўриб чиқилган иш бўйича хал қилув қарори, агар апелляция шикояти (протест) берилмаган бўлса, қабул қилинганидан кейин 10 кун ўтгач кучга киради. Апелляция шикояти (протести) берилган тақдирда ҳал қилув қарори, агар у бекор қилинмаган бўлса, апелляция инстанцияси  судининг қарори қабул қилинган кундан эътиборан қонуний кучга киради.

Апелляция шикояти (протести) хал қилув қарори қабул қилингандан кейин 10 кун ичида берилиши мумкин ва ушбу шикоят судга келиб тушган кундан эътиборан 15 кун ичида кўриб чиқилиши лозим.

Суднинг хал қилув қарори кассация тартибида, шу жумладан кассация инстанцияси судида такроран, шунингдек янги очилган холатлар бўйича қайта кўриб чиқилиши мумкин.

ФПКнинг 53 ва 122-моддалари тегишинча 2-қисми ва 91 –банди билан тўлдирилган, уларга мувофиқ давлат органи, ташкилот ва бошқа шахс томонидан даъвогарнинг ҳуқуқларини химоя қилиш учун тақдим этилган даъво аризсидан (аризадан) даъвогарнинг (аризачининг) воз кечиши, агар бу учинчи шахсларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларига даҳл қилмаса, даъво аризасини (аризани) кўрмасдан қолдиришга олиб келади.

Дилором Алмуратова

Сурхондарё вилоят суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати судьяси