Сурхондарё вилоят суди фуқаролик ишлари бўйича судларининг 2025 йилнинг биринчи чораги давомида одил судловни таъминлаш борасида амалга оширган ишлари юзасидан ахборот
Одил судловни амалга ошириш, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш борасида Сурхондарё вилоят суди фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати ва туманлараро (туман) судлари томонидан 2025 йилнинг 1-чораги давомида бир қатор ишлар амалга оширилган.
Жумладан, фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати, туманлараро ва туман судлари томонидан жорий йилнинг 1-чораги давомида жами 8.534 та ишлар кўриб ҳал этилган. Шундан 5.717 та фуқаролик иши, 6 та ҳакамлик судининг қарорларига доир ишлар ва 2.811 та материаллар кўрилган.
Таҳлилларга эътибор қаратадиган бўлсак кўрилган ишлар сони 2024 йилнинг шу даврига нисбатан ишлар 1.790 тага кўпайган.
Жами кўрилган 5.717 та фуқаролик ишларидан 4.126 та иш бўйича ҳал қилув қарорлари чиқарилган, 54 та иш бўйича фуқаролик иши иш юритишдан тугатилган, 994 та ишлар бўйича даъво аризалари кўрмасдан қолдирилган.
Бу даврда жами 118 та ишлар сайёр суд мажлисларида кўрилган.
Фуқаролик ишлари бўйича судлар томонидан кўрилган ишлар сонини ўсиш ва камайиш динамикасига қуйидагича:
Кўриб тамомланган фуқаролик ишининг асосий салмоғини яъни 2.895 таси ёки 50,6 фоизини: никоҳдан ажратиш, кредит шартномаси ва алимент ундиришга оид низолар билан боғлиқ ишлар ташкил этади.
Ушбу тоифа ишларнинг ўсиш динамикаси ўтган йилнинг шу даврига нисбатан сезиларли равишда кўтарилиб, жумладан 2025 йил 1-чораги давомида:
– иш ҳақини ундириш билан боғлиқ 238 та иш кўриб тамомланган бўлиб, 87 тага ёки 57,6 фоизга;
– никоҳдан ажратиш билан боғлиқ 1.208 та иш кўриб тамомланган бўлиб, 194 тага ёки 19 фоизга кўпайган.
Аксинча, 2025 йил 1-чораги давомида кредит шартномасига оид низолар 968 та иш кўриб тамомланган бўлиб, 2024 йилга нисбатан 168 тага ёки 14,8 фоизга камайган.
Суд буйруқлари ҳақида маълумотлар:
Жорий йилнинг 1-чорагида фуқаролик ишлари бўйича судларда жами 19.743 та аризалар суд буйруғи тартибида ҳал қилинган бўлиб, ушбу кўрсаткич 2024 йилнинг шу даврига нисбатан 6.245 тага кўпайган.
Хусусан, суд буйруқлари тоифалар бўйича таҳлил қилинганда:
– 11.404 та 126 миллиард 504 миллион 421 минг 644 сўм ундириш тўғрисидаги аризалар ёзма битимга асосланган ва қарздор томонидан тан олинган мажбуриятлар бўйича;
– 4.011 та 10 миллиард 445 миллион 637 минг 667 сўмлик аризалар солиқ ва бошқа мажбурий тўловларни ундириш тўғрисида;
– 2.651 та 2 миллиард 748 миллион 103 минг 351 сўмлик коммунал хизматлар тўлови бўйича қазрдорликни тасдиқловчи ҳужжатларга асосланган ундириш тўғрисида талаб тўғрисида;
– 1.391 таси эса вояга етмаган болалар учун алимент ундириш тўғрисида;
– 144 та 150 миллион 584 минг 920 сўмлик хусусий уй-жой мулкдори ширкатлари аъзоларидан мажбурий бадаллар ва тўловларини ундириш тўғрисида;
– 142 та 1 миллиард 446 миллион 166 минг 307 сўмлик аризалар иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловларни ундириш тўғрисида чиқарилган суд буйруқларини ташкил этади.
Юқори инстанциялар яъни, апелляция, кассация ва тафтиш инстанцияларида кўрилган ишлар:
2025 йил 1-чораги давомида апелляция инстанциясида жами 168 та иш шикоятлар ёки протестлар асосида кўрилган. Ушбу ишларнинг 136 тасини ҳал қилув қарорлари ва 32 тасини ажримлар ташкил қилади. Апелляция инстанцияси судлов ҳайъатида кўрилган ишлардан 128 та суд қарорлари ўзгаришсиз қолдирилган, 1 та суд қарори ўзгартирилган ва 39 та биринчи босқич судларининг қарорлари эса бекор қилинган.
Бу даврда кассация инстанциясида жами 119 та иш шикоятлар ёки протестлар асосида кўрилган бўлиб, ушбу ишларнинг 110 тасини ҳал қилув қарорлари ва 9 тасини ажримлар ташкил қилади. Кассация инстанцияси судлов ҳайъатида кўрилган ишлардан 82 та суд қарорлари ўзгаришсиз қолдирилган, 4 та суд қарори ўзгартирилган ва 33 та биринчи босқич судларининг қарорлари эса бекор қилинган.
Шунингдек, тафтиш инстанциясида эса бу даврда жами 87 та иш шикоятлар ёки протестлар асосида кўрилган. Тафтиш инстанцияси судлов ҳайъатида кўрилган ишлардан 73 та суд қарорлари ўзгаришсиз қолдирилган, 1 та суд қарори ўзгартирилган ва 13 та биринчи босқич ва апелляция инстанцияси судларининг қарорлари эса бекор қилинган.
Фуқаролик ишлари бўйича судлар томонидан жорий йилнинг 1-чораги давомида жами 92 та хусусий ажримлар чиқарилган ва жойларга муҳокама қилиш учун юборилган.
Мурожаатлар билан ишлаш аҳволи:
2025 йилнинг 1-чораги давомида Ўзбекистон Республикаси Президентининг виртуал қабулхонаси, Ўзбекситон Респубдикаси Олий суди орқали ҳамда Ўзбекистон Республикасининг жойлардаги халқ қабул хоналаридан, шунингдек жисмоний ва юридик шахсларнинг вакиллари томонидан фуқаролик ишлари бўйича жами 540 та мурожаатлар келиб тушган ҳамда масъуллар томонидан ўрганилган.
Ҳисобот даврида суд раислари томонидан сайёр қабулларда ҳамда бевосита идораларда жами 468 нафар жисмоний ва юридик шахслар қабул қилинган бўлиб, вилоят суди раиси, ўринбосари ва судьялари ҳамда туманлараро (туман) суди раислари шахсий қабулида бўлди.
Тарғибот-ташвиқот ишлари:
Аҳолининг ҳуқуқий онги ва саводхонлигини ошириш мақсадида вилоят ва туманлараро (туман) судлари судьялари ҳамда ходимлари томонидан жами 221 маротаба очиқ мулоқот, давра суҳбатлари ўтказилган бўлса, 78 маротаба турли ҳуқуқий мавзуларда оммавий ахборот воситаларида чиқишлар амалга оширилиб, Республикамизда суд-ҳуқуқ соҳасида амалга оширилаётган ишлар билан бир қаторда бошқа ҳуқуқий мавзулар кенг ёритилиб келинган.
Хусусан, ўтказилган 221 та маъруза, давра суҳбатлари ва очиқ мулоқотлар шаклида ҳуқуқий тарғибот ишлари аҳоли ўртасида, корхона, муассаса ва ташкилотларда ҳамда ўқув муассасаларида ўтказилганлигини кузатишимиз мумкин. Шунингдек, ахборот воситалари орқали ўтказилган 78 маротаба чиқишлардан 36 маротаба телевидениеда, 9 маротаба радиода, 8 маротаба газета ва журналларда ҳамда 25маротаба веб-сайтларда чиқишлар қилинган.
УКТАМ МАМАДИЕВ,
Сурхондарё вилоят суди фуқаролик ишлари бўйича судьяси