“ПАҚИЛДОҚ”ДАН САҚЛАНИНГ!
Янги йил байрами яқинлашиши билан бутун дунё бўйлаб турли кўнгилочар тадбирлар: мушакбозлик, байрам арчаси безатиш, мазали таомлари тайёрлаш ишлари авжига чиқади. Инсонлар байрам баҳона ўз яқинлари билан дийдорлашишга, улар билан мириқиб суҳбатлашишга, узоқ вақтдан буён кўрмаган қадрдонларини йўқлашга ҳаракат қиладилар. Бу байрамни, айниқса, болалар орзиқиб кутишади десак янглишмаган бўламиз. Ахир улар севган қорбобо ва қорқиз, ялмоғиз кампир-у, турли эртак қаҳрамонлари ташриф буюради-да! Янги йил арчаси атрофида ўтказиладиган кўнгилочар ўйинлар болажонларнинг самимий кулгусига, қувноқ кайфиятига сабаб бўлади.
Бироқ, орамизда байрам кайфиятини бошқа нарсалардан, хусусан, саломатлик учун хавфли бўлган воситалардан изловчи шахслар ҳам кам эмас. Янги йил яқинлашиши билан теварак-атрофимизда “пақилдоқ”ларнинг кутилмаганда отилган ўқ каби овозлари эшитила бошлайди. Бу овоз кимгадир завқ бағишласа, яна кимнингдир жиддий қўрқувига сабаб бўлиши мумкин. Ахир, кутилмаганда портлаган “пақилдоқ” овози ҳар кимни ҳам чўчитиб юбориши мумкин. “Пақилдоқ” портлаши фақатгина завқ олиш учун хизмат қилган бўлсаку майли, аммо бу иш оқибатида кимгадир шикаст етса бундан ёмони йўқ.
Пақилдоқ ва шу каби бошқа пиротехника воситалари инсонлар саломатлигига жиддий хавф туғдириши ҳамда бош турдаги кутилмаган кўнгилсизликларни келтириб чиқариши мумкинлиги сабабли, уларни Ўзбекистон Республикаси ҳудудига олиб кириш, ишлаб чиқариш, ташиш, сақлаш, сотиш ва фойдаланиш Вазирлар Маҳкамасининг 2009 йил 10 декабрдаги 309-сонли Қарори билан вақтинча таъқиқланган.
Шундай бўлишига қарамасдан, айрим катта даромад илинжида фарзандлар саломатлигини ҳам унутиб юборадиган шахслар янги йил яқинлашиши билан пиротехника воситаларини ишлаб чиқариш ва сотиш ишларини бошлаб юборадилар. Баъзи фуқаролар эса белгиланган божхона текширувларини четлаб ўтган ҳолда бундай воситаларни Ўзбекистон ҳудудига ноқонуний йўллар билан олиб киришга уринишади. Шу сабабли, давлатимиз ҳудудига ҳудудига олиб кириш, ишлаб чиқариш, ташиш, сақлаш, сотиш ва фойдаланиш таъқиқланган бўлишига қарамасдан байрам арафасида “пақилдоқ”ларнинг жарангли овозини эшитаверамиз.
Афсуски, пиротехника воситалари савдоси билан шуғулланувчи шахслар ушбу фаолият ҳам атрофдагилар саломатлиги учун, ҳам ўзларининг чўнтаклари учун катта зарар келтириши мумкинлигини билган ҳолда ўрнатилган чеклашларга амал қилишмаяпти.
Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига кўра, пиротехника буюмларини қонунга хилоф равишда ишлаб чиқариш, тайёрлаш, сақлаш, ташиш, жўнатиш, худди шунингдек уларни қонунга хилоф равишда Ўзбекистондан олиб чиқиш, ҳуқуқбузарлик ашёларини мусодара қилиб, базавий ҳисоблаш миқдорининг 15 бараваридан 30 бараваригача миқдорда жарима солиша сабаб бўлиши мумкин.
Шунингдек, пиротехника буюмларини қонунга хилоф равишда ўтказиш ёки Ўзбекистонга олиб кириш, ҳуқуқбузарлик ашёларини мусодара қилиб, базавий ҳисоблаш миқдорининг 50 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлиши мумкин.
Бундан кўринадики, пиротехника воситаларининг ноқонуний муомаласи билан шуғулланган шахслар ушбу воситалар мусодара этилиши орқали нафақат бу воситалар учун сарф қилинган маблағлардан айрилиши, балки қўшимчасига маъмурий жавобгарликка тортилиши оқибатида катта миқдорда жарима тўлашлари ҳам мумкин.
Бундай фаолият натижасида кимгадир тан жароҳати етиши мумкинлиги ва оқибатда бир умрга ногирон бўлиш хавфи мавжудлиги ҳисобга олинса унинг нақадар нопок иш эканлигини тушуниш мумкин.
Шу сабабли, барча фуқароларни ўрнатилган тартиб қоидаларга амал қилган ҳолда фарзандлар саломатлигини асрашга, ноқонуний ҳаракатларни амалга оширмасликка ҳамда орзиқиб кутилган янги йил байрамини хуш кайфиятда ўтказишга чорлаймиз.
ДИЛМУРОД ЖУМАЕВ,
Сурхондарё вилоят суди судья катта ёрдамчиси